Oddział Lubelski Stowarzyszenia Współpracy Polska – Wschód w dniu 21 kwietnia br. zorganizował uroczyste spotkanie, podczas którego wielce zasłużony we współpracy z Polakami na Wschodzie dr Leon Popko otrzymał z rąk Prezesa Stowarzyszenia Józefa Brylla Medal Mickiewicz –Puszkin. W uroczystości udział wzięło liczne grono przyjaciół, rodzina, przedstawiciele nauki ,członkowie SWP-W, W-ce Prezes ZK SWP-W Zdzisław Jacaszek, prasa i TV Lublin. Uczestników spotkania serdecznie powitał ks. prof. dr hab. Edward Walewander – Prezes Oddziału Lubelskiego, inicjator i główny organizator uroczystości. Po wygłoszeniu laudacji przez ks. profesora ( treść zamieszczamy poniżej), głos zabrał Prezes SWP-W Józef Bryll, który przedstawił działania Stowarzyszenia Współpracy Polska -Wschód na rzecz rozwijania dobrosąsiedzkich stosunków z krajami za wschodnią granicą i budowania więzi z Polakami na Wschodzie. Spotkanie odbyło się w pięknej Sali Domu Polonii. Od miesiąca kwietnia br w Domu Polonii Oddział Lubelski SWP-W ma swoją nową siedzibę. Serdecznie gratulujemy !

Przemówienie wygłoszone 21 kwietnia 2016 r.
w siedzibie Oddziału Lubelskiego Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód w Lublinie
z okazji wręczenia Medalu Mickiewicz-Puszkin

Wydaje mi się, że niewielu jest kandydatów, którzy w pełni zasługiwaliby na zaszczytne wyróżnienie medalem Mickiewicz Puszkin, tak jak bezsprzecznie zasłużył na niego pan dr Leon Popek: doktor historii, archiwista, absolwent KUL, od 2000 r. pracownik naukowy Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie.
Można śmiało stwierdzić, że dr Leon Popek jest człowiekiem-instytucją. Wielu z nas sądzi, że chyba od zawsze zajmuje się Polakami na Wschodzie. Tę pasję zaszczepili mu śp. Rodzice, którzy urodzili się na Wołyniu. Największa zasługa przypisywana jest Jego Mamie, Helenie Popek z domu Szwed, która uwrażliwiała go od najmłodszych lat na otaczający świat, a w domu rodzinnym kultywowała tradycję kresową. Można więc domniemywać, że ogromną pasję i zamiłowanie do każdej służby na rzecz Rodaków pozostałych za naszą wschodnią granicą p. Doktor przejął z mlekiem matki. Potwierdza to również Jego niezwykła aktywność.
W latach 1992-1998 był członkiem Zarządu Okręgowej Komisji Badań Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie.
Od 1992 r. aktywnie uczestniczy w pracach Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Lublinie. Od tego roku jest także prezesem Towarzystwa Przyjaciół Krzemieńca i Ziemi Wołyńsko-Podolskiej w Lublinie.
Jest niezmordowany w działalności popularyzatorskiej. W latach 1984-2015 wygłosił prawie 500 wykładów, prelekcji, odczytów. Udzielił także kilkuset wywiadów dla prasy, radia i telewizji.
Brał udział w przygotowywaniu programów i filmów, m.in. Dariusza Baliszewskiego Rewizja nadzwyczajna i Wincentego Ronisza Kryptonim „Pożoga”.
Jakby tego było mało, od 27 lat organizuje wycieczki i pielgrzymki na Wołyń, na cmentarze, do grobów, w których spoczywają nasi Rodacy. Dotychczas wzięło w nich udział ok. 8,5 tys. osób, w tym wiele młodzieży. Jest inicjatorem i organizatorem akcji porządkowania cmentarzy i zbiorowych mogił w różnych miejscowościach Wołynia. Uczestniczy w nich coraz więcej młodych ludzi, zwłaszcza ze wschodnich i południowo-wschodnich terenów współczesnej Polski.
Pan dr Leon Popek jest autorem i współautorem ponad 380 artykułów i 23 książek oraz albumów poświęconych głównie historii Wołynia. Wymieńmy tylko niektóre z nich: Świątynie Wołynia (Lublin 1997); Wołyń ocalić od zapomnienia (Lublin 1997); Polesie ocalić od zapomnienia (Lublin 1998); Polacy i Kościół rzymskokatolicki na Wołyniu w latach 19181997 (Lublin 1999); Cmentarz parafialny w Ostrówkach na Wołyniu (Lublin 2005); Ostrówki. Wołyńskie ludobójstwo (Warszawa 2011). Publikacja pt. Świadkowie oskarżają (Lublin 2013), której jest autorem, została uznana za najlepszą książkę historyczną wydaną w tym roku w Polsce.
Relacje, wspomnienia, listy, pamiętniki dotyczące martyrologii Polaków na Wołyniu w czasie II wojny światowej (19391945) zaczął zbierać od 1978 r. Do końca 2015 r.  czyli w ciągu 37 lat  zgromadził ok. 3800 relacji i wspomnień. Większość z nich została opublikowana. Zbiór fotografii z życia społecznego, religijnego, politycznego Wołynia liczy ok. 10 tys. jednostek; część z nich opublikowano.
Za dotychczasową działalność Pan Doktor został odznaczony Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej i Srebrną Odznaką „Za Ochronę Zabytków Miasta Lublina”. Jest także laureatem I nagrody Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” w dziedzinie historii kultury za rok 1997 oraz I nagrody „Przeglądu Wschodniego” z 1998 r. za prace autorskie i wydawnicze poświęcone historii, kulturze i sztuce dawnego Wołynia.
Otrzymał Honorowy Tytuł Bene Meritus Terrae Lublinensi (za 2010 r.) oraz Srebrny Krzyż Zasługi (2013).
Dziś do otrzymanych wcześniej odznaczeń dochodzi nowe, zaszczytne wyróżnienie. Jest nim Medal Honorowy MickiewiczPuszkin, przyznany przez Stowarzyszenie Współpracy Polska Wschód.